GIAI ĐOẠN 2021-2030 VÀ TẦM NHÌN ĐẾN 2045.
Theo yêu cầu của Ban Kinh tế Trung ương tại công văn số 22-CV/BCĐ
THÔNG TIN CHUNG CỦA CHUYÊN ĐỀ
1. Tên báo cáo chuyên đề: Quy hoạch Kiến trúc Nông thôn Việt Nam
2.Thời gian thực hiện: Từ tháng 5/2021 đến tháng 8/2021
3. Danh sách chuyên gia:
ThS.KTS Lã thị Kim Ngân
KTS Nguyễn Tuấn Ngọc
ThS.KTS Nguyễn Kim Anh
KTS Hoàng Hà Ngân
4. Tổ chức thực hiện: Hội Kiến trúc sư Việt Nam, 40 Tăng bạt Hổ, Hà Nội.
Điện thoại: (+84.4) 39348245
Địa chỉ: 40 tăng bạt Hổ, Hà Nội
Thủ trưởng đơn vị: TS.KTS Phan Đăng Sơn, Chủ tịch HKTSVN.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Quy hoạch và kiến trúc nông thôn đã được Đảng và nhà nước đặc biệt quan tâm, thể hiện ở Nghị quyết 26-NQ/TW, ngày 05/8/2008, của BCHTW khóa X, về nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Nghị quyết 26, cùng chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM), đã thúc đẩy sự thay đổi trên nhiều mặt ở các vùng nông thôn. tạo nên những đột phá trong lịch sử phát triển nông thôn ở Việt Nam từ trước và sau đổi mới đến nay.
Quy hoạch nông thôn mới (NTM ) gắn với chuyển đổi cơ cấu kinh tế theo hướng CNH, HĐH nông thôn, găn với quá trình ĐTH; Mô hình mỗi xã một sản phẩm (OCOP), làng văn hóa du lịch, xã NTM, huyện NTM được phát triển đã làm thay đổi hướng tiếp cận trong quy hoạch nông thôn.
Chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) cùng với “Bộ tiêu chí xây dựng nông thôn mới” đã thực sự là một cơ hội lớn cho sự phát triển của khu vực nông thôn rộng lớn và đa dạng ở nước ta. Mặc dù, nhiều địa phương trên cả nước đã đạt chuẩn NTM của Chính phủ ban hành năm 2009 (50 % trong số 4.662 xã) trong cả nước đạt chuẩn NTM, mô hình làng văn hóa du lịch phát triển. Song xây dựng NTM theo hướng phát triển bền vững, chất lượng các cơ sở hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội, duy trì và phát huy các giá trị mang bản sắc văn hóa đặc trưng vùng miền chưa thực sự được chú trọng quan tâm đúng mức. Thiếu tính liên kết.
Đặc biệt, quá trình đô thị hóa với tốc độ nhanh, ảnh hưởng không nhỏ đến các vùng ven đô, vùng nông thôn. Đồng thời kinh tế nông thôn cũng đang từng bước chuyển đổi, theo đó kiến trúc làng xã truyền thống cũng đang bị che khuất bởi sự hiện diện chưa có chọn lọc của các hiện tượng bê tông hóa, chia lô, tách thửa, nhà phố…, đã cuốn theo nhiều giá trị văn hóa truyền thống cần được giữ gìn bảo tồn, nhiều cấu trúc làng xã bị phá vỡ.
Quy hoạch, kiến trúc nông thôn đang đối mặt với nhiều thách thức về sử dụng đất, môi trường cảnh quan, thiên tai và biến đổi khí hậu, đặc trưng văn hóa bản địa:
+ Sử dụng đất khu vực ven đô, các khu vực tiềm năng về cảnh quan tự nhiên đang cảnh báo những bất lợi về kiểm soát phát triển, giảm dần các quỹ đất dữ trữ – vùng đệm của đô thị, hệ sinh thái tự nhiên ven sông, ven biển, rừng đặc dụng, rừng bảo tồn…, tiềm ân những hệ lụy về thiên tai, môi trường sống.
+ Bán sắc văn hóa Việt, thực tế nằm ở các vùng nông thôn ( Nền văn minh lúa nước với các làng, bản, buôn truyền thống từ cấu trúc đến kiến trúc, văn hóa phong tục, tín ngưỡng …chứa đựng những giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể đặc trưng theo đặc trưng vùng, miền của dân tộc Việt, cần được bảo tồn, kế thừa và phát huy.
+ Đặc biệt, kiến trúc nhà ở và công trình công cộng nông thôn còn là một vấn đề rất lớn chưa được hướng dẫn, kiểm soát quản lý. Người dân nông thôn (khoảng 65% dân số cả nước) tự thiết kế xây dựng qua những kinh nghiệm truyền thống, truyền khẩu. Kiến thức và nhận thức về lĩnh vực kiến trúc còn rất hạn chế, dẫn đến du nhập kiến trúc đô thị một cách vô thức, lãng phí, xa lạ với đặc trưng văn hóa của vùng miền.
Đứng trước thực tế đó, xây dựng nông thôn mới (NTM) gắn với đô thị hóa (ĐTH), theo hướng hiện đại cần giữ được bản sắc văn hóa dân tộc, thích ứng với biến đổi khí hậu.
Để phục vụ cho Ban chỉ đạo tổng kết nghị quyết 26-NQ/TW của BCHTWĐ về vấn đề phát triển quy hoạch kiến trúc nông thôn trong giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn tới năm 2045, Hội kiến trúc sư Việt Nam xin báo cáo một số nội dung cơ bản : Đánh giá tình hình quy hoạch kiến trúc (QHKT) nông thôn trong quá trình xây dựng nông thôn mới (NTM) từ 2008-2020; Đề xuất một số nhóm giải pháp để nâng cao chất lượng QHKT NTM trong các giai đoạn tiếp theo.
NỘI DUNG BÁO CÁO
Viện Kiến trúc.