Đề tài “Cơ sở khoa học và thực tiễn tư vấn phản biện xã hội về kiến trúc” theo đặt hàng của Hội Kiến trúc sư Việt Nam. Viện Kiến trúc đã phối hợp với các nhóm chuyên gia tổ chức triển khai nghiên cứu đề tài và đã được nghiệm thu tháng 3/2014
Chúng ta đều đồng ý rằng phản biện là nhu cần lớn trong tư duy và trong hành động, của cá nhân, của xã hội, và trong mọi hoạt động của nhà nước. Thiếu phản biện đương nhiên là chúng ta thiếu một phần tương đối quan trọng trong một chỉnh thể thống nhất.
Các luật sư chuyên về tranh tụng hàng ngày sử dụng phương pháp chiến đấu lý luận gọi là Devil’s Advocate (biện hộ cho Chúa Quỷ). Người devil’s advocate đóng vai phe địch, tấn công phe ta, để phe ta tập đở đòn và phản công. Không có devil’s advocate thì trăm trận trăm thua, vì khi lâm trận ta sẽ đụng quá nhiều bất ngờ bí hiểm. Phản biện là tiến trình tự nhiên của sáng tạo. Không có sáng tạo, nếu ta không có phản biện.
Mọi hoạt động, hành động của con người thường được bắt đầu từ tình cảm đến lý trí đó là một quá trình từ cảm tính đến lý tính.
Về lĩnh vực kỹ thuật- KHCN thiên hướng nhiều từ lý trí, còn nghệ thuật Xã hội Nhân văn phần lớn lại từ cảm xúc.
Kiến trúc bao hàm cả hai thiên hướng trên. Khi sử dụng tư duy, con người phải đối mặt với 2 trạng thái, chủ quan và khách quan.
Tổ hợp “cân bằng” được trạng thái trên một cách đúng đắn và tối ưu, phụ thuộc vào khả năng, trình độ, xuất phát điểm (quan điểm) của từng người, cũng như các tác động từ thực tế khách quan đối với từng sự việc. Từ đó kết quả tạo ra khác nhau.
Để đảm bảo kết quả tốt và chính xác, đảm bảo “an toàn” về thực chất cũng như về mặt tâm lý, cần có sự “thẩm định” lại, nhằm đánh giá khách quan, đồng thời đóng góp thêm ý kiến để xử lý, hoàn thiện…. giúp cho chủ thể xem xét lại trước khi quyết định. Hoạt động ấy được gọi là “Tư vấn phản biện” (TVPB).
TVPB được sử dụng không chỉ đối với lĩnh vực kiến trúc mà hầu như ở mọi ngóc ngách cuộc sống đều cần thiết với đa dạng hình thức.
Tư vấn phản biện từ các vấn đề lớn thuộc chiến lược, các vấn đề lập pháp, hành pháp, đến các giải pháp thực hiện cho từng đối tượng cụ thể.
Tư vấn phản biện đối với chuyên môn các lĩnh vực khoa học công nghệ, xã hội nhân văn cho đến các hoạt động của các tổ chức các nhân trong cuộc sống … cũng cần có các ý kiến khách quan – TVPB, tùy thuộc vấn đề mà có các mức độ tương ứng.
Như vậy tư vấn phản biện xã hội nói chung, tư vấn phản biện xã hội về lĩnh vực Quy hoạch – Kiến trúc đóng vai trò cấp thiết và quan trọng trong lịch sử phát triển của xã hội loài người, xã hội ngày càng phát triển vai trò của tư vấn phản biện càng góp phần vào quá trình phát triển đó.
phu luc 1
phu luc 2
Viện Kiến trúc.
Nguồn bài viết: Vienkientruc.vn